Apa dampak kelebihan dan kekurangan gizi?

Bayang-Bayang Keseimbangan: Dampak Kekurangan dan Kelebihan Gizi

Pemakanan seimbang merupakan kunci kepada kesihatan yang optimum. Namun, realiti menunjukkan ramai di antara kita yang terdedah kepada kedua-dua hujung spektrum pemakanan: kekurangan dan lebihan zat makanan. Kedua-duanya, walaupun kelihatan berbeza, menghasilkan dampak negatif yang serius terhadap kesihatan fizikal dan mental kita, menjejaskan kualiti hidup secara keseluruhan.

Kelebihan gizi, atau lebih tepatnya, pengambilan nutrien yang berlebihan, seringkali dikaitkan dengan gaya hidup moden yang serba mudah dan dibanjiri makanan yang tinggi kalori, gula, lemak tepu dan natrium. Walaupun makanan ini memberikan rasa kepuasan segera, ia menyimpan risiko penyakit kronik yang serius dalam jangka masa panjang. Lemak berlebihan yang terkumpul di dalam badan meningkatkan risiko menghidap penyakit kencing manis jenis 2. Ini kerana sel-sel badan menjadi kurang sensitif terhadap insulin, hormon yang bertanggungjawab mengawal aras gula dalam darah. Secara tidak langsung, keadaan ini juga meningkatkan tekanan darah, menyumbang kepada risiko strok dan penyakit jantung koronari. Pengambilan garam yang melampau pula boleh menyebabkan tekanan darah tinggi, sekali gus meningkatkan risiko komplikasi kesihatan yang lain.

Selain itu, kelebihan vitamin dan mineral tertentu, walaupun mungkin kelihatan tidak berbahaya, juga boleh mendatangkan mudarat. Pengambilan suplemen tanpa nasihat doktor boleh membawa kepada hipervitaminosis, iaitu keadaan di mana badan mengandungi jumlah vitamin atau mineral yang berlebihan, mengakibatkan pelbagai masalah kesihatan.

Sebaliknya, kekurangan gizi merupakan satu isu yang lebih kronik, khususnya di negara membangun. Kekurangan zat makanan penting seperti protein, zat besi, zink, dan vitamin A, B dan C secara langsung melemahkan sistem imun badan. Ini menjadikan individu lebih mudah terdedah kepada jangkitan penyakit dan sukar untuk pulih daripada penyakit. Kanak-kanak yang mengalami kekurangan zat makanan mungkin mengalami masalah tumbesaran, perkembangan mental yang terbantut, dan peningkatan risiko kematian. Kekurangan zat besi pula boleh menyebabkan anemia, menyebabkan keletihan yang melampau, pening kepala dan masalah kepekatan.

Lebih membimbangkan, kekurangan gizi boleh bersifat ‘senyap’, tanpa gejala-gejala yang ketara pada peringkat awal. Ini menyebabkan ramai individu tidak menyedari kekurangan nutrien dalam badan sehingga keadaan menjadi kritikal. Oleh itu, pemeriksaan kesihatan secara berkala dan pemakanan yang seimbang adalah sangat penting untuk mencegah kekurangan zat makanan.

Kesimpulannya, keseimbangan pemakanan adalah kunci untuk kehidupan yang sihat dan produktif. Mengelakkan kedua-dua ekstrem – lebihan dan kekurangan gizi – memerlukan kesedaran, pilihan makanan yang bijak, dan pengambilan suplemen hanya di bawah nasihat profesional penjagaan kesihatan. Dengan mengutamakan keseimbangan pemakanan, kita mampu melindungi diri daripada pelbagai penyakit kronik dan menikmati kehidupan yang lebih sihat dan bertenaga.